Van links naar rechts op de foto: Gonnie, Annie en Ria 

Mooie herinneringen
Vaak zijn het mantelzorgers die een levensboek schrijven voor, of soms samen met iemand die lijdt aan dementie. Om herinneringen aan vroeger vast te leggen of om die in een later stadium van het ziekteproces te kunnen gebruiken om gesprekken op gang te brengen. De 74-jarige Annie uit Roosendaal deed ook mee met de workshop. “Ik kwam met mijn man in het Odensehuis in Roosendaal en hoorde over deze workshop. Mijn man heeft dementie en ik wilde graag een levensboek maken. Voor en met hem. Om mooie herinneringen aan onze vakanties vast te leggen, want daar genoten we enorm van. Nu de gezondheid van mijn man achteruit gaat, is het levensboek gelijk al een waardevol document. Samen met mijn man heb ik eerst veel fotoboeken doorgebladerd. Dat was niet alleen gezellig, het leverde ook mooie herinneringen op voor in het levensboek.”

Nieuwe contacten
Dat het meedoen met een activiteit bij de bibliotheek nieuwe contacten kan opleveren, merkte ook Annie. Bij de workshop ontmoette zij de 78-jarige Ria en de 83-jarige Gonnie, beiden woonachtig in Roosendaal. Ria is ook mantelzorger voor haar echtgenoot die lijdt aan dementie. “Een levensboek schrijven leek me heel leuk, ik wilde dat altijd al doen maar het kwam er nooit van. Al dacht ik in het begin wel eventjes: tsjonge, waar ben ik aan begonnen. Want het maken van een digitaal levensboek is een leuke, maar best tijdrovende klus.”

Goed verwoorden
Gonnie was mantelzorger voor haar man. Hij leed ook aan dementie en is eind 2021 overleden. “Ik krijg altijd de nieuwsbrief van de bibliotheek in mijn e-mail. Daarin las ik over deze workshop. Omdat mijn man al overleden was, heb ik getwijfeld of ik dan wel mee zou mogen doen. Ik heb contact opgenomen met de bibliotheek en ik was van harte welkom. Een levensboek schrijven over iemand die al overleden is, is minstens zo mooi. Ik kon natuurlijk alleen niets meer aan mijn man vragen, maar wij kenden elkaar door en door, al vanaf dat we 13 jaar waren, en we deden erg veel samen. Ook bespraken we alles met elkaar, ik kon zijn levensverhaal daardoor goed verwoorden.”

Ervaringen delen
Doordat ze alledrie mantelzorger zijn, herkennen ze veel dingen die bij dementie voorkomen. Het met elkaar kunnen delen van hun ervaringen en verhalen hebben zij als heel prettig ervaren. Ria: “We konden onze verhalen heel makkelijk bij elkaar kwijt, we herkennen veel dingen, de anderen weten vaak gelijk wat je bedoelt. Dan is iets niet zo snel raar en voelt de onderlinge band al snel vertrouwd.”

Aanzet en inspiratiebron
Een levensboek maken is niet zomaar iets, zeker niet als dit in digitale vorm is. Toch zijn de dames het er roerend over eens: ze raden het iedereen aan die met dementie geconfronteerd wordt. Gonnie: “Natuurlijk is het altijd een persoonlijke keuze om een levensboek te willen maken, maar als iemand daar enthousiast over is, zou ik het zeker aanraden. Zelf had ik het heel mooi gevonden om het levensboek nog samen met mijn man te maken en te bekijken. Daar zou ik veel steun aan gehad hebben tijdens zijn ziekteproces. Wil je een levensboek maken, wacht dan niet te lang zou ik zeggen.”
“Vaak blijft het bij het idee om een levensboek te willen maken. En komt het er niet van. Want waar moet je beginnen? En hoe doe je dat dan? Daar heb je echt wel hulp bij nodig. En die hebben we bij de bibliotheek gekregen.”, vult Ria aan.
“De workshop is eigenlijk de eerste aanzet geweest om aan het levensboek te beginnen. Het was fijn dat de bibliotheek ons daar zo goed bij geholpen heeft.”, zegt Annie. Het samen kunnen werken aan hun levensboek inspireerde de dames ook. “De levensboeken van Ria en Annie hebben mij vaak op ideeën gebracht. Soms zag ik iets in hun levensboeken staan en dacht ik, hé daar hadden wij ook leuke herinneringen aan en heb ik dat toen ook verwerkt in mijn levensboek.”, vertelt Gonnie.

Gladgeschoren benen
Over de vraag of de boeken over de levens van hun echtgenoten nu klaar zijn, zijn de spontane en goedlachse dames duidelijk. “Mijn levensboek is klaar. Ik moet het alleen nog afdrukken.”, zegt Annie vrij beslist. Gonnie vraagt zich af of haar levensboek ooit wel klaar is. “Soms bedenk ik ’s nachts nog weleens dingen die ik nog zou willen toevoegen. Pas ook. Mijn man wilde vroeger graag wielrenner worden, alleen er was thuis geen geld voor zo’n dure fiets. Hij deed daarom op zijn gewone fiets mee met kermiskoersen. Op een gegeven moment had hij zelfs zijn benen geschoren, dat deden de profs ook en hij dacht dat hij dan sneller zou gaan. Zulke herinneringen zou ik dan best nog willen toevoegen, zo is mijn levensboek dus misschien wel nooit klaar.” Het boek van Ria is nog niet klaar. “Mijn levensboek is nog niet klaar, ik moet er nodig weer mee verder. Ik werk wel toe naar een punt dat het voor mij ‘af’ is. Dan druk ik het af en leg ik het op de tafel om aan mijn kinderen en kleinkinderen te laten zien. Zodat ook zij een indruk krijgen van de mooie herinneringen van hun vader en opa.”, vertelt Ria.

Van klik naar tik
Annie, Ria en Gonnie bleken een leuke klik met elkaar te hebben. Hun deelname heeft niet alleen nieuwe contacten opgeleverd maar krijgt ook nog een bijzonder vervolg. “We vonden het meedoen met de workshop hartstikke gezellig, hebben veel plezier gehad en ervaringen gedeeld. Ook na de workshop hebben we nog steeds contact met elkaar gehouden.”, vertellen Gonnie en Ria enthousiast. “We hebben alleen nog geen koffie met elkaar gedronken, daar hebben we het allemaal veels te druk voor.", lacht Gonnie. “Misschien komt dat wel na de volgende cursus.”. “Ja, we hebben onszelf namelijk alle drie opgegeven voor de cursus Klik&Tik die de bibliotheek ook aanbiedt. Want we willen nog beter leren omgaan met de computer.”, vult Ria aan. “En ik ken ook nog nie alle knopskes op die computer.” besluit Annie lachend.