Het verhaal van Cornald Maas

Je kent hem ongetwijfeld als commentator van het Eurovisie Songfestival, of als presentator van Volle Zalen, het televisieprogramma over kunst en cultuur, en Opium op Oerol, het jaarlijkse kunst-, muziek- en theaterfestival op Terschelling. We hebben het over Cornald Maas (60). De van oorsprong uit Bergen op Zoom afkomstige duizendpoot maakte graag even tijd vrij om zijn herinneringen aan de bibliotheek te delen. Lees zijn verhaal over leesplezier, kerkbanken en Kruimeltje.

                                          ©   Marinka Reuten

Boeken lezen vergroot niet alleen je woordenschat, maar verlegt ook je persoonlijke interesses.

— Cornald Maas

Bibliotheek C. Maas
Cornald werd geboren in Bergen op Zoom waar hij tot zijn 18e woonde. Hierna verruilde hij West-Brabant voor Leiden, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde studeerde. Als kind was hij regelmatig in de bibliotheek te vinden. “Van kinds af aan leende ik al boeken in de bieb. Ik legde thuis zelf ook een eigen bibliotheek aan waarvan ik hoopte dat mijn moeder en broer daar dan boeken kwamen lenen. Maar dat gebeurde natuurlijk niet. Ik heb uit die tijd overigens allerlei kinderboeken bewaard waar ik voorin dan ‘Bibliotheek C. Maas’ had geschreven.”

Oude trap in de Gevangenpoort
Cornald ging als kleine jongen graag naar de jeugdafdeling van de bibliotheek, destijds gevestigd in de Gevangenpoort in Bergen. “Via een oude trap kwam je dan helemaal boven  in de bibliotheek. Dat had altijd wel iets spannends. Vanaf mijn 16e begon ik zelf boeken te kopen en leende ik boeken van en aan vrienden. Tijdens mijn studie kwam ik ook nog weleens in de bibliotheek. Want het was natuurlijk onmogelijk om alle boeken die ik toen moest lezen allemaal zelf aan te schaffen. Maar, heel eerlijk, na
mijn studie heb ik eigenlijk nooit meer boeken geleend in de bieb en heb ik ze altijd zelf gekocht.”

Dagen gummen
Dat hij zijn boeken liever koopt in plaats van leent past ook beter bij manier waarop Cornald een boek leest. “Ik lees nooit digitale boeken, altijd fysieke exemplaren. Ik lees boeken namelijk met een potlood en kras er allerlei aantekeningen in. Ik onderstreep veelbetekenende zinnen, bepaalde thematiek of een karakter dat me aanspreekt. Dit actieve lezen is ontstaan omdat ik jarenlang jeugd- en kinderliteratuur heb gerecenseerd bij de Volkskrant. Toen deed ik niets anders dan boeken doorgronden, analyseren en mijn mening erover opschrijven. En als je heel veel boeken leest, is het handig om aan de hand van je aantekeningen snel dingen terug te kunnen zoeken. Daarom vind ik het fijner om boeken zelf thuis in mijn boekenkast te hebben omdat ze vaak vol staan met waardevolle aantekeningen.”.
Het blijft even stil en dan vervolgt hij lachend: “Stel voor je dat ik die aantekeningen allemaal zou maken in boeken die ik bij de bibliotheek leen. Dan zitten ze dagen te gummen voordat de boeken weer kunnen worden uitgeleend aan iemand anders.”.

Kerkbank wordt boekenplank

Hoewel Cornald bij zijn laatste verhuizing zijn boekencollectie grondig heeft opgeschoond, zullen boeken, en daarmee ook een flinke boekenkast altijd een belangrijk onderdeel blijven uitmaken van zijn leven. En van zijn interieur. “Een timmerman kwam met het idee om planken te maken van kerkbanken uit een kerk in Drachten die gesloopt werd. Dat vond ik wel een tof idee. Van die planken heeft hij toen een boekenkast gemaakt die ik vervolgens groen heb laten schilderen. Het aardige is dat je op de planken nog wel steeds inscripties als ‘Ik hou van je’ en ‘Ajax’ ziet staan. Die zijn destijds in de kerkbanken gekerfd maar zijn nog steeds zichtbaar. 

Liever literatuur

Boeken lopen als een rode draad door Cornalds leven. Hij schrijft ze, hij verzamelt ze, en natuurlijk leest hij ze graag. “Wat ik zelf graag lees, zijn boeken die gaan over de psyche van mensen. Over wat hen drijft en beweegt. Een boek dat bijvoorbeeld gaat over de oprechte ambitie van mensen om elkaar te bereiken, maar dat het dan toch niet lukt. Interessant vind ik de vraag hoe mensen daar dan mee omgaan. Ik bewonder schrijvers die in staat zijn om daar een meeslepend epos over te schrijven, zoals Michael Cunningham of dichter bij huis Louis Couperus. Dat soort literatuur lees ik veel liever dan spannende thrillers.”

Eén boek tegelijk, en dan verdwijnen
Mensen die veel lezen hebben soms de gewoonte om meerdere boeken tegelijk te lezen. Dat geldt niet voor Cornald. “Ik lees één boek tegelijk. En heel eerlijk, ik lees minder dan me lief is omdat ik het gewoon veel te druk heb. Ik houd ervan om een roman met tempo te lezen. Daarmee bedoel ik dat ik niet elke avond voor ik ga slapen nog even tien bladzijdes kan lezen. Ik wil kunnen verdwijnen in een boek en achter elkaar door kunnen lezen. Dat leidt er wel toe dat ik eigenlijk alleen op vakantie lees. Maar…dan doe ik het ook goed. En veel. Want ik heb dan de tijd om helemaal in mijn boeken te kunnen verdwijnen.”

De bibliotheek is een laagdrempelige en veilige plaats voor jongeren die worstelen met hun seksuele geaardheid of afkomst.

— Cornald Maas

Kruimeltje
Als voormalig recensent van kinderboeken kan het bijna niet anders dat Cornald zelf ook een favoriet kinderboek heeft. “Behalve dat ik ‘De brief van de koning’ van Tonke Dragt en ‘Het Sleutelkruid’ van Paul Biegel altijd heel mooi vind, ben ik vooral helemaal verslingerd aan ‘Kruimeltje’ van Chris van Abcoude. Ik heb dat boek nog steeds. Het is wel helemaal uit elkaar gevallen, maar juist daarom voor mij extra waardevol. Wat mij in dat verhaal aanspreekt, is dat een jongetje uit een ogenschijnlijk kansarm milieu voor zichzelf toch een positie weet te bereiken. Zelfs vandaag de dag blijft dat een actueel thema: als je iets wílt bereiken, dan kún je dat ook bereiken.”

Te druk met TikTok
De boeken van toen vertellen ook nu nog steeds over eigentijdse thema’s. Met een specifieke boodschap, ook voor jongeren. Dat jongeren minder lezen vindt Cornald jammer. “Alles wat ertoe bijdraagt dat met name jongeren meer gaan lezen juich ik toe. Uit onderzoek blijkt dat Nederlandse jongeren opvallend veel minder lezen dan hun leeftijdsgenoten in andere landen. Een initiatief als de Kinderboekenweek helpt mede om lezen onder kinderen aantrekkelijk te maken, maar vooral ook te houden. Als kinderen ouder worden, haken ze vaak af omdat ze te druk zijn met TikTok. En dat is jammer, want boeken lezen draagt enorm positief bij aan je ontwikkeling. Je vergroot niet alleen je woordenschat, je verlegt ook je persoonlijke interesse.”

Vrijplaats om jezelf te zijn
Dat Cornald zelf niet zo vaak meer in de bibliotheek te vinden is betekent niet dat de ontwikkelingen die de bibliotheek doormaakt hem ontgaan. “De toenemende maatschappelijke rol van de bibliotheek vind ik een belangrijke en positieve ontwikkeling. De bieb heeft een breed en gevarieerd aanbod en iedereen is welkom, ongeachte je geaardheid, geslacht, huidskleur of opleidingsniveau. De bieb heeft daardoor een laagdrempelig karakter waardoor het ook een vrijplaats kan zijn voor tieners die bijvoorbeeld worstelen met hun geaardheid. Je hoeft niet een winkel in te lopen om een boek te kopen dat gaat over LGBTQ. En als je dat wilt, zijn er ook altijd mensen die je willen helpen met het vinden van de juiste materialen. Zonder oordeel. De bibliotheek draagt serieus bij aan een inclusieve samenleving waarin iedereen kan meedoen en zichzelf mag zijn.”

Jong met kinderboeken
November is bij de bibliotheek traditiegetrouw de themamaand Nederland Leest. In 2022 is het thema ‘Oud worden, jong blijven’. Als uitsmijter heeft Cornald nog een bijzondere tip. “Bij dit thema zou ik denken aan een kinderboek, bijvoorbeeld de boeken met dierenfabels die Toon Tellegen geschreven heeft. Ik ben van mening dat kinderboekenschrijvers echt niet altijd specifiek voor kinderen schrijven. Daardoor zijn kinderboeken volgens mij ook heel levensvatbaar voor volwassenen vanwege hun troostrijke kijk op de wereld. Onderwerpen en verhalen zijn bovendien vaak luchtig en in begrijpelijke taal geschreven. Kinderboeken lezen helpt ouderen dus zeker om jong, en positief te blijven.”

Als je 87 bent, oud geworden dus, kun je jong blijven als je een boek van Toon Tellegen leest.

— Cornald Maas

Lees hier alle verhalen