Van bezoekende burger naar digitale klant
Veel mensen denken bij een gemeente nog aan een gemeentehuis met openingstijden waar je aan een balie je zaken kunt regelen. Tegenwoordig regelen mensen dingen steeds meer zelf. Maar omdat niet iedereen dat zelf kan, worden de Informatiepunten Digitale Overheid steeds belangrijker. “Via de website kunnen we mensen vooraf al veel beter informeren. We maken duidelijk wat we van hen verwachten, maar ook waaróm we bepaalde dingen vragen. En als ze dan naar het gemeentehuis komen, zijn mensen vaak niet alleen al beter voorbereid, maar ze komen ook op afspraak. Waarmee lange wachttijden voorkomen worden. En natuurlijk kun je als burger veel dingen ook al zelf online regelen en hoef je helemaal niet meer naar het gemeentehuis te komen. Maar als je niet weet hóe je iets moet regelen, of waar je moet beginnen, dan is het fijn dat je terecht kunt bij het Informatiepunt Digitale Overheid.”

Digitaler
Dat het contact met de overheid steeds vaker digitaal verloopt is een feit. Deze ontwikkeling biedt wat Sharona betreft zeker voordelen, maar zij ziet ook de uitdagingen. “Je kunt hier vanuit verschillende oogpunten naar kijken. Want, als zaken digitaal zijn, kun je als inwoner iets regelen wanneer jij daar zelf
tijd voor hebt. Systemen worden toegankelijker en je kunt steeds meer zaken zelf regelen. Op een moment en een plaats die voor jou handig zijn.” Tegelijkertijd maakt Sharona ook een terechte kanttekening. “Er is aan de andere kant natuurlijk ook een nadeel. Want als jij digitaal minder vaardig bent, dan loop je sneller tegen problemen aan.”

Geen drempel
Eén van de voordelen van het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) is dat je er laagdrempelig binnen kunt lopen om je vraag te stellen. Je hoeft geen afspraak te maken èn de hulp is gratis. Ook als je geen lid bent van de bibliotheek. En vooral: het is geen probleem als je niet weet hoe je je rijbewijs moet verlengen.
Of hoe je een Energietoeslag bij de gemeente moet aanvragen. De medewerkers helpen je graag verder. “De bibliotheek is voor alle gemeentes in West-Brabant een belangrijke en volwaardige partner. Zij biedt met het IDO een fysieke, laagdrempelige plek waar burgers informatie kunnen vragen en waar medewerkers de tijd nemen om iets uit te leggen. Zodat alle mensen mee kunnen blijven doen. En soms maakt een bezoek aan het IDO duidelijk dat iemand misschien geholpen kan worden bij een Taaloefengroep. Waardoor het IDO eigenlijk ook een detectiepunt is om het gesprek over laaggeletterdheid te kunnen en durven voeren.”, licht Sharona toe.

Je spreekt Nederlands, maar toch…
Binnen haar familie heeft Sharona ook te maken met laaggeletterdheid. Uit eigen ervaring weet ze dan ook dat daar nog altijd een taboe op rust. “Mensen schamen zich vaak dat ze een brief van de gemeente niet begrijpen. Of dat ze niet weten hoe ze via DigiD een boete moeten betalen. Hulp vragen durven ze meestal niet. En dat is zonde, want er zijn zoveel hulplijnen beschikbaar.”
De wethouder hoort ook regelmatig dat mensen die Nederlands als moedertaal hebben (NT1) twijfelen of ook zij hulp kunnen vragen bij het IDO. “In gemeente Halderberge is 1 op de 10 inwoners laaggeletterd. Een groot aantal mensen dus. We moeten laaggeletterdheid daarom snel uit de taboesfeer halen. Want er zijn ook gewoon bij jou en mij in de buurt heel veel mensen die Nederlands als moedertaal hebben, maar die wel degelijk moeite hebben met lezen, spreken of schrijven. En die bij het IDO of het Digi-Taalhuis heel goed op weg geholpen kunnen worden.”

Sharona ziet daarbij ook een rol voor werkgevers. “De problematiek van laaggeletterdheid zit vaak onder de radar. Laaggeletterde mensen weten vaak heel goed hoe zij zichzelf er met een smoesje wel uit kunnen kletsen als ze iets niet begrijpen of kunnen lezen. Maar op je werk is dat vaak toch lastiger. Werkgevers hebben daar twee belangrijke functies: het probleem detecteren én de werknemer doorverwijzen naar het IDO, of een Digi-Taalhuis. Het is belangrijk dat we samen optrekken om laaggeletterdheid aan te pakken.”

Best vreemd
In de praktijk blijkt dat mensen van wie je de hulpvraag misschien niet verwacht, deze vaak eerder durven te stellen dan je zou denken. Maar ook voor de mensen die níet om hulp durven te vragen, is die hulp wél beschikbaar. De wethouder wil juist deze mensen aansporen om daar zeker óók gebruik van te maken. “Het is eigenlijk best vreemd. Mensen die uit een ander land komen, en geen Nederlands spreken, zeggen vaak: ‘Ik wil die taal leren’. Maar mensen die wél uit Nederland komen met dezelfde problemen durven geen hulp te vragen. Omdat ze denken dat het niet gepast is of omdat ze helemaal niet weten welke hulp er beschikbaar is als je laaggeletterd of minder digitaal vaardig bent. Ik wil mezelf graag inzetten om ook deze mensen aan te sporen toch hulp te vragen.”.

Over Sharona
Sharona Malfait (34) is getrouwd met Mark en woont samen met haar zoontje Lucas in Oud-Gastel.
Na haar studie Rechten en Politicologie werkte zij onder andere tien jaar lang als politiek adviseur bij de ministeries van Binnenlandse Zaken en Sociale zaken en Werkgelegenheid in Den Haag. Ook was zij gemeenteraadslid en fractievoorzitter van de VVD in gemeente Halderberge. Vanuit die rol werd haar in mei 2022 gevraagd of zij wethouder wilde worden. “Met alle liefde en plezier heb ik dat aangenomen. Ik vind het een hele eer om dat te mogen doen.”

In Den Haag hield Sharona zich bezig met uiteenlopende dossiers; van de corona-aanpak tot de rechtsstaat, van discriminatie tot burgerschap. In het Halderbergse is zij veel meer bezig met zelf besturen. “Besluiten die je neemt hebben daadwerkelijk ook invloed op de mensen om je heen. Ik kan nu veel concreter een bijdrage aan iets leveren. Ook als het gaat om het verbeteren van het digitale contact met de overheid.” Niet alleen in de lokale politiek, maar ook in Den Haag leeft de toenemende digitalisering van de samenleving als nooit tevoren. “De politiek is zich er heel goed van bewust dat het toenemende digitale contact met de overheid goed toegankelijk moet zijn. En blijven. Voor iedereen. Ook als je laaggeletterd of minder digitaal vaardig bent.”, besluit Sharona.